Wadliwe opakowanie - kto ponosi odpowiedzialność?

Autor: Marta Matuszewska, radca prawny w TSL, Legal & Compliance Manager, mediator

Podczas transportu towarów często dochodzi do sytuacji, w których uszkodzeniu ulegają zarówno ładunki, jak i ich opakowania. W takich przypadkach kluczowe jest ustalenie, czy odpowiedzialność za te szkody ponosi przewoźnik. Aby to określić, należy odwołać się do przepisów Konwencji CMR oraz krajowego prawa przewozowego, które precyzują obowiązki i prawa przewoźnika.

Transport towarów a odpowiedzialność przewoźnika za uszkodzenie opakowań

Transport towarów wiąże się z licznymi ryzykami, w tym uszkodzeniem opakowań. Czy przewoźnik ponosi odpowiedzialność za takie szkody? Kluczowe znaczenie mają tu przepisy Konwencji CMR oraz krajowego prawa przewozowego.

Odpowiedzialność przewoźnika według Konwencji CMR

Konwencja CMR oraz Prawo przewozowe jasno określają odpowiedzialność przewoźnika za:

• całkowite lub częściowe zaginięcie towaru,
• uszkodzenie towaru, od momentu przyjęcia do wydania.

Definicja towaru obejmuje zarówno sam towar, jak i jego opakowanie. Zniszczenie opakowania może być traktowane jako uszkodzenie towaru, jeśli wpływa na jego wartość rynkową lub możliwość sprzedaży.

Znaczenie opakowania w kontekście odpowiedzialności

Jednak kwestie opakowań należy rozpatrywać w dwóch aspektach:

1. Opakowanie jako integralna część towaru:
   Uszkodzenie opakowania, które uniemożliwia dalszą sprzedaż produktu lub wpływa na jego wartość rynkową, jest traktowane jako uszkodzenie towaru.
2. Wadliwe opakowanie jako okoliczność zwalniająca przewoźnika:
   • braku opakowania,
   • wadliwości opakowania,
   • niedostosowania opakowania do właściwości towaru.

Wadliwe opakowanie jako okoliczność zwalniająca z odpowiedzialności

Po pierwsze, gdy opakowanie jest integralną częścią produktu, jego uszkodzenie może uniemożliwić sprzedaż towaru lub wpłynąć na jego wartość rynkową. Oznacza to, że uszkodzenie opakowania jest traktowanie jako szkoda w towarze. Stąd opakowanie też podlega odszkodowaniu.

Jednak przewoźnik jest zwolniony od swej odpowiedzialności, jeżeli utrata, ubytek lub uszkodzenie przesyłki powstały z braku, niedostateczności lub wadliwości opakowania rzeczy, przez co przesyłka były narażone na szkodę wskutek ich naturalnych właściwości.

Co to oznacza w praktyce? Oznacza to, że opakowanie powinno być dobrane odpowiednio do przewożonego towaru jego tzw. „naturalnych właściwości”, a ten obowiązek spoczywa na nadawcy. Jeśli przewożone są przykładowo szklane towary, to powinny być odpowiednio zabezpieczone poszczególne sztuki jak i umieszczone zakładki między nimi, oraz odpowiednio oznaczone.

Przykład odpowiedniego opakowania dla szklanek i kieliszków

• Transport drogowy:
  • Kartony z przekładkami z filcu lub pianki, spięte taśmami.
  • Wypełnienie przestrzeni w kartonie folią bąbelkową.
  • Oznaczenie „Fragile”.
• Transport kolejowy:
  • Skrzynie drewniane z przegrodami zabezpieczającymi przed wstrząsami, oznaczenie „Fragile”.
• Transport morski:
  • Kontenery z osuszaczami, szklanki w kartonach z dodatkowym zabezpieczeniem, oznaczenie „Fragile”.
• Transport lotniczy:
  • Lekkie kartony wypełnione materiałami amortyzującymi, oznaczenie „Fragile”.

Praktyczne kroki w przypadku uszkodzenia opakowań

Kluczowe jest jednak wykazanie, że szkoda mogła wyniknąć wskutek braku odpowiedniego opakowania. W tym celu należy:

1. zebrać dokumentację wykazującą uszkodzenia:
   • sporządzenie protokołu szkody;
   • zdjęcia uszkodzonych opakowań;
2. wykazać poniesione koszty:
   • faktury za naprawę lub wymianę opakowań;
   • dokumentacja kosztów dodatkowego zabezpieczenia;
3. ocenić wpływ uszkodzeń na wartość towaru:
   • analiza, czy uszkodzenie opakowania uniemożliwia dalszą sprzedaż;
   • ocena utraty wartości towaru wynikającej z uszkodzenia opakowań.

Podsumowanie

Odpowiedzialność przewoźnika za uszkodzenie opakowań zależy od:

• jakości opakowania,
• dokumentacji szkody,
• wpływu uszkodzenia na wartość i funkcjonalność towaru.

Warto zadbać o staranne dokumentowanie wszelkich szkód oraz odpowiednie przygotowanie towarów do transportu. W przypadku wątpliwości zaleca się konsultację z prawnikiem specjalizującym się w prawie transportowym.

Jeśli potrzebujesz wsparcia w mediacji lub weryfikacji umów czy reklamacji, stworzenia wzorów czy procedur, szkoleniu siebie i zespołu, finansach, logistyce, zarządzaniu łańcuchem dostaw, czy nauce języka polskiego dla spedytorów, magazynierów lub kierowców - odezwij się do nas.