Na co zwracać uwagę, czytając polisy ubezpieczeniowe?

Marta Matuszewska, radca prawny w TSL, Legal & Compliance Manager, mediator

Polisy ubezpieczeniowe w branży TSL (Transport, Spedycja, Logistyka) to dokumenty o kluczowym znaczeniu, które chronią przedsiębiorców przed skutkami różnorodnych ryzyk finansowych i operacyjnych. Aby uniknąć problemów w momencie szkody, należy dokładnie przeanalizować treść polisy, uwzględniając jej zakres, warunki i potencjalne wyłączenia. Poniżej przedstawiamy najważniejsze elementy, na które warto zwrócić uwagę przy analizie polisy ubezpieczeniowej, wraz z przykładami oraz wyjaśnieniem kluczowych pojęć.

Zakres ochrony ubezpieczeniowej

1. Ryzyka objęte polisą

Polisa powinna jednoznacznie określać, jakie zdarzenia są objęte ochroną. W branży TSL najczęściej dotyczy to:

• Utraty, uszkodzenia lub zniszczenia towarów,
• Odpowiedzialności cywilnej przewoźnika za szkody powstałe w czasie przewozu, załadunku lub rozładunku,
• Opóźnień w dostawie, jeśli polisa zawiera odpowiednie klauzule,
• Kradzieży towarów, w tym także tych o wysokiej wartości, np. elektroniki czy biżuterii,
• Szkód w infrastrukturze załadunkowej lub magazynowej (jeśli występuje ubezpieczenie OC).

2. Wyłączenia odpowiedzialności

Każda polisa zawiera listę zdarzeń, które są wyłączone spod ochrony. Wyłączenia te mogą dotyczyć m.in.:

• Rażącego niedbalstwa kierowcy (np. jazda pod wpływem alkoholu),
• Transportu towarów bez odpowiedniego zabezpieczenia,
• Szkód powstałych w wyniku siły wyższej, takich jak wojna czy katastrofy naturalne (chyba że polisa uwzględnia takie ryzyka).

Przykład: W polisie OCP wyłączeniem może być brak odpowiedniej dokumentacji przewozowej, np. listu przewozowego CMR, co skutkuje odmową wypłaty odszkodowania.

3. Klauzule dodatkowe

Standardowy zakres ochrony często nie wystarcza, dlatego warto rozważyć zakup dodatkowych klauzul, które rozszerzają ochronę. Oto kilka przykładów:

• Klauzula ochrony towarów ADR – dla transportu materiałów niebezpiecznych,
• Klauzula przewozu w kontrolowanej temperaturze – zabezpieczenie przed szkodami wynikającymi z awarii systemu chłodniczego,
• Klauzula kosztów ratownictwa i usuwania szkód – pokrywa koszty związane z ratowaniem towaru lub sprzątaniem po szkodzie,
• Klauzula kradzieży towarów o wysokiej wartości – dedykowana dla przewozu towarów luksusowych.

Przykład: Firma transportująca produkty farmaceutyczne może skorzystać z klauzuli dotyczącej przewozu w temperaturze kontrolowanej, co pozwala uniknąć strat wynikających z awarii agregatów chłodniczych.

Warunki finansowe

1. Stawki składek ubezpieczeniowych

Wysokość składki zależy od kilku czynników, takich jak:

• Rodzaj przewożonego towaru (ładunki niebezpieczne, łatwo psujące się, o wysokiej wartości),
• Zasięg terytorialny przewozów (krajowy, międzynarodowy, kraje o podwyższonym ryzyku),
• Historia szkodowości firmy,
• Dodatkowe klauzule w polisie.

Przykład: Przewoźnik realizujący transporty do krajów wschodniej Europy, gdzie ryzyko kradzieży jest wyższe, może płacić wyższą składkę niż przewoźnik operujący jedynie na terenie Polski.

2. Franszyzy

• Franszyza redukcyjna obniża kwotę odszkodowania o ustaloną wartość.
• Franszyza integralna eliminuje drobne szkody, których wartość nie przekracza określonej kwoty.

Przykład: Polisa z franszyzą redukcyjną na poziomie 2 tys. zł oznacza, że w przypadku szkody na 10 tys. zł ubezpieczyciel wypłaci 8 tys. zł.

Kluczowe pojęcia w polisie

Suma gwarancyjna (SG)

To maksymalna kwota, jaką ubezpieczyciel wypłaci w przypadku szkody. Ważne, aby suma gwarancyjna była dostosowana do wartości przewożonych towarów i potencjalnych strat.
Przykład: Przewożenie towarów o wartości 5 mln zł wymaga polisy z odpowiednio wysoką sumą gwarancyjną, np. 10 mln zł, aby pokryć ryzyko kilku szkód jednocześnie.

Ubezpieczający a ubezpieczony

• Ubezpieczający: Podmiot zawierający umowę z ubezpieczycielem i opłacający składkę.
• Ubezpieczony: Podmiot, który korzysta z ochrony ubezpieczeniowej.

Przykład: Firma logistyczna zawiera polisę na rzecz swojego klienta, który jest odbiorcą ochrony ubezpieczeniowej.

Wypadek ubezpieczeniowy

Zdarzenie losowe określone w umowie, które uruchamia odpowiedzialność ubezpieczyciela.
Przykład: Wypadek drogowy, w którym zniszczeniu uległ przewożony ładunek, jest typowym wypadkiem ubezpieczeniowym w polisie OCP.

Dokumenty potrzebne do rozpatrzenia szkody

Aby dochodzić roszczeń z polisy, niezbędne są odpowiednie dokumenty, m.in.:

• List przewozowy (np. CMR),
• Protokół szkody sporządzony podczas odbioru,
• Faktura potwierdzająca wartość towaru,
• Dokumentacja fotograficzna.

Co jest ważne w analizie polisy?

Dobór odpowiedniej polisy ubezpieczeniowej i zrozumienie jej zapisów są kluczowe dla skutecznego zarządzania ryzykiem w branży TSL. Przy analizie polisy warto zwrócić uwagę na zakres ochrony, wyłączenia odpowiedzialności, franszyzy oraz klauzule dodatkowe, które mogą znacznie rozszerzyć ochronę. Równie ważne jest dokładne przeanalizowanie warunków finansowych, takich jak suma gwarancyjna i stawki składek. Warto także pamiętać, że każda polisa powinna być dostosowana do indywidualnych potrzeb firmy, aby zapewnić jej maksymalną ochronę w trudnych sytuacjach.

Jeśli potrzebujesz wsparcia w mediacji lub weryfikacji umów czy reklamacji, stworzenia wzorów czy procedur, szkoleniu siebie i zespołu, finansach, logistyce, zarządzaniu łańcuchem dostaw, czy nauce języka polskiego dla spedytorów, magazynierów lub kierowców - odezwij się do nas.