Kiedy spedytor odpowiada za błędy przewoźnika?

Autor: Marta Matuszewska, radca prawny w TSL, Legal & Compliance Manager, mediator

W branży TSL (transport, spedycja, logistyka) relacje między zleceniodawcą, spedytorem i przewoźnikiem mogą być skomplikowane. Zdarza się, że zleceniodawcy obciążają spedytora odpowiedzialnością za błędy przewoźnika. Czy takie działanie jest zawsze uzasadnione?

Kim jest spedytor, a kim przewoźnik

Spedytor:

Spedytor to podmiot organizujący przewóz towarów na zlecenie klienta. Jego rolą jest:

• dobór odpowiedniego przewoźnika,
• ustalenie warunków transportu,
• nadzór nad realizacją zlecenia,
• udzielaniu porad,
• sporządzaniu dokumentów przewozowych,
• odbiór przesyłki od nadawcy lub przewoźnika,
• przekazaniu przesyłki odbiorcy,
• wybór trasy,
• wybór środka transportu,
• zawarcie umowy załadunku / przeładunku,
• ustalenie trasy, monitorowanie przewozu i dostawy,
• zarządzanie dokumentami,
• zorganizowaniem odpowiednich pozwoleń,
• zajęcie się formalnościami celnymi lub zorganizowanie obsługi celnej,
• zważenie,
• wypełnienie dokumentów przewozowych,
• dostarczenie przesyłki przewoźnikowi,
• dokonanie czynności ładunkowych,
• załatwienie formalności celnych,
• konwojowanie przesyłki,
• konfekcjonowanie,
• etykietowanie,
• poradnictwo transportowe,
• raportowanie,
• wykupienie ubezpieczenia cargo,
• weryfikacja stanu przesyłki,
• składowanie,
• opakowanie,
• dystrybucja,
• sortowanie,
• czynności logistyczne i inne temu podobne.

Przewoźnik:

Przewoźnik to firma lub osoba fizyczna, która fizycznie realizuje przewóz towarów. Odpowiada za transport towarów od nadawcy do odbiorcy zgodnie z warunkami umowy przewozu.

Zakres odpowiedzialności spedytora

Odpowiedzialność kontraktowa

Spedytor odpowiada za należyte wykonanie umowy spedycji na podstawie przepisów Kodeksu cywilnego (art. 794–804). Jest zobowiązany do dołożenia należytej staranności w organizacji transportu, co obejmuje:

• dobór odpowiedniego przewoźnika,
• zapewnienie zgodności transportu z umową,
• przekazanie kompletnych informacji przewoźnikowi.

Jeśli spedytor zaniecha swoich obowiązków, np. wybierze przewoźnika, który nie posiada wymaganych licencji lub działa nierzetelnie, może być pociągnięty do odpowiedzialności za błędy przewoźnika.

Wina w wyborze przewoźnika

Art. 799 Kodeksu cywilnego określa, że spedytor ponosi odpowiedzialność za działania podwykonawców, jeśli nie dołożył należytej staranności w ich wyborze.

Przykład:

Spedytor zlecił transport firmie, która nie posiadała polisy OC przewoźnika. Podczas przewozu doszło do wypadku, a przewoźnik nie był w stanie pokryć szkody. W takim przypadku spedytor może zostać pociągnięty do odpowiedzialności, jeśli nie zweryfikował wymaganych dokumentów przewoźnika.

Kiedy spedytor nie odpowiada za błędy przewoźnika?

Prawidłowy dobór przewoźnika

Jeśli spedytor należycie zweryfikował przewoźnika, a szkoda wynikła z jego winy (np. z powodu zaniedbań kierowcy), spedytor nie ponosi odpowiedzialności. Klient powinien dochodzić roszczeń bezpośrednio od przewoźnika.

Granice odpowiedzialności spedytora

Spedytor nie odpowiada za zdarzenia losowe lub działania przewoźnika, które były niemożliwe do przewidzenia (np. wypadek drogowy spowodowany przez osobę trzecią).

Case study:

Spedytor zlecił transport firmie przewozowej posiadającej dobrą reputację, ważne licencje i polisę OC. Podczas transportu kierowca przewoźnika spowodował wypadek z powodu niedozwolonej prędkości. Klient chciał obciążyć spedytora odpowiedzialnością, ale okazało się, że spedytor dopełnił wszystkich obowiązków. Odpowiedzialność spoczęła na przewoźniku.

Odpowiedzialność przewoźnika a spedytora

Odpowiedzialność przewoźnika

Przewoźnik ponosi odpowiedzialność za:

• uszkodzenia lub zaginięcie przesyłki w trakcie przewozu (zgodnie z art. 17 Konwencji CMR),
• nieterminową dostawę,
• niewłaściwe zabezpieczenie towaru.

Odpowiedzialność przewoźnika oparta jest na zasadzie ryzyka – odpowiada on za szkody powstałe w czasie, gdy towar znajdował się pod jego pieczą.

Odpowiedzialność spedytora

Spedytor odpowiada głównie za:

• nieprawidłową organizację transportu,
• niewłaściwy dobór przewoźnika (wina w wyborze),
• błędy w dokumentacji przewozowej.

Jak spedytor może zabezpieczyć swoje interesy?

1. Weryfikacja przewoźników:
   • sprawdzenie licencji i zezwoleń,
   • weryfikacja polisy OC przewoźnika,
   • upewnienie się co do dostępnego wyposażenia i floty,
   • analiza opinii o przewoźniku i jego dotychczasowej współpracy.
2. Zawarcie umowy z przewoźnikiem:
   • Precyzyjne określenie zakresu odpowiedzialności,
   • Wprowadzenie kar umownych za opóźnienia lub szkody.
3. Dokumentacja:
   • Zachowanie kopii listów przewozowych, protokołów szkód i innych dokumentów.
4. Ubezpieczenie OC spedytora:
   • Polisa OC spedytora może zabezpieczyć go przed roszczeniami klientów wynikającymi z błędów przewoźnika.

Podsumowanie

Spedytor może ponosić odpowiedzialność za błędy przewoźnika, jeśli nie dołożył należytej staranności przy jego wyborze lub organizacji transportu. Kluczowe jest, aby spedytor prawidłowo weryfikował podwykonawców, zabezpieczał interesy umowami i dbał o dokumentację. Warto również pamiętać, że za szkody wynikające z działań przewoźnika bez winy spedytora odpowiedzialność ponosi przewoźnik.

Jeśli potrzebujesz wsparcia w mediacji lub weryfikacji umów czy reklamacji, stworzenia wzorów czy procedur, szkoleniu siebie i zespołu, finansach, logistyce, zarządzaniu łańcuchem dostaw, czy nauce języka polskiego dla spedytorów, magazynierów lub kierowców - odezwij się do nas.