Czy można potrącić mandat z pensji kierowcy?

Autor: Marta Matuszewska, radca prawny w TSL, Legal & Compliance Manager, mediator

W branży transportowej jednym z poważnych wyzwań, z którymi mogą się zmagać pracodawcy, jest odpowiedzialność kierowców za mandaty nałożone na pojazdy służbowe. Często kierowcy opuszczają firmę, nie rozliczając się z nałożonymi karami, co rodzi pytanie: czy pracodawca ma prawo obciążyć pracownika kwotą mandatu i potrącić ją z jego wynagrodzenia? W tym artykule odpowiadam na to pytanie, analizując przepisy prawa pracy oraz praktyki rynkowe.

Odpowiedzialność kierowcy za mandaty

Pracownicy, w tym kierowcy, ponoszą odpowiedzialność za naruszenia przepisów prawa, które mogą skutkować nałożeniem mandatu. Zgodnie z Kodeksem pracy, pracownik może być pociągnięty do odpowiedzialności, jeśli jego działanie (lub zaniechanie) spowodowało szkodę w mieniu pracodawcy. W przypadku kierowców, przekroczenie prędkości lub inne wykroczenia drogowe mogą być traktowane jako naruszenie obowiązków pracowniczych.

Ograniczenia w obciążaniu kierowców

Warto jednak zauważyć, że aby pracodawca mógł skutecznie obciążyć kierowcę mandatem, musi wykazać kilka kluczowych okoliczności. Przede wszystkim powinien udowodnić, że:

• kierowca był odpowiedzialny za przewożony pojazd w danym czasie,
• istnieje normalny związek przyczynowy między jego zachowaniem a nałożonym mandatem,
• wysokość uiszczonej kwoty.

Przekroczenie prędkości na drodze traktowane jest jako wykroczenie i może być uznane za naruszenie obowiązków pracowniczych. Wina kierowcy może być umyślna lub nieumyślna, co również wpływa na ocenę jego odpowiedzialności.

Potrącenie z wynagrodzenia

Zgodnie z przepisami Kodeksu pracy, pracodawca ma prawo do potrąceń z wynagrodzenia pracownika, jednak są one ściśle określone. Potrącenia mogą dotyczyć:

1. świadczeń alimentacyjnych,
2. innych należności wynikających z tytułów wykonawczych,
3. zaliczek pieniężnych udzielonych pracownikowi,
4. kar pieniężnych przewidzianych w Kodeksie pracy.

Mandat, jako kara administracyjna, nie jest tytułem wykonawczym, co oznacza, że nie można go potrącić z wynagrodzenia bez pisemnej zgody pracownika.

Wymaganie zgody pracownika

Aby legalnie potrącić kwotę mandatu z pensji kierowcy, pracodawca powinien uzyskać jego pisemną zgodę. W dokumencie tym powinny być zawarte:

• kwota mandatu,
• tytuł potrącenia,
• harmonogram spłat (np. w ratach).

Warto także pamiętać, że pracownik ma prawo cofnąć zgodę na potrącenie w dowolnym momencie, a pracodawca musi zachować odpowiednią kwotę wolną od potrąceń.

Terminy i przedawnienie

Roszczenia pracodawcy o naprawienie szkody wyrządzonej przez pracownika ulegają przedawnieniu po upływie roku od dnia, w którym pracodawca dowiedział się o wyrządzonej szkodzie, jednak nie później niż po trzech latach. Dlatego istotne jest, aby pracodawca monitorował terminy związane z nałożonymi mandatami i odpowiednio reagował.

Podsumowanie

Potrącanie mandatów z pensji kierowców jest kwestią złożoną, regulowaną przepisami Kodeksu pracy. Pracodawcy muszą przestrzegać określonych procedur i uzyskać zgodę pracowników na takie działania. Ważne jest także, aby być świadomym terminów przedawnienia oraz zasadności obciążania kierowców mandatami. W przypadku problemów związanych z odpowiedzialnością pracowniczą, warto skonsultować się z prawnikiem, aby uniknąć nieporozumień i nieprzyjemnych konsekwencji.

Podstawa prawna:

• Ustawa z dnia 26 czerwca 1974 r. Kodeks pracy.
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 29 maja 1996 r. w sprawie sposobu ustalania wynagrodzenia w okresie niewykonywania pracy oraz wynagrodzenia stanowiącego podstawę obliczania odszkodowań, odpraw, dodatków wyrównawczych do wynagrodzenia oraz innych należności przewidzianych w Kodeksie pracy.
• Rozporządzenie Ministra Pracy i Polityki Socjalnej z dnia 8 stycznia 1997 r. w sprawie szczegółowych zasad udzielania urlopu wypoczynkowego, ustalania i wypłacania wynagrodzenia za czas urlopu oraz ekwiwalentu pieniężnego za urlop.

Jeśli potrzebujesz wsparcia w mediacji lub weryfikacji umów czy reklamacji, stworzenia wzorów czy procedur, szkoleniu siebie i zespołu, finansach, logistyce, zarządzaniu łańcuchem dostaw, czy nauce języka polskiego dla spedytorów, magazynierów lub kierowców - odezwij się do nas.