Czy możesz obciążyć przewoźnika za szkody w trakcie załadunku lub rozładunku?

Autor: Marta Matuszewska, radca prawny w TSL, Legal & Compliance Manager, mediator

Procesy załadunku i rozładunku to kluczowe etapy transportu, ale również momenty, w których najczęściej dochodzi do uszkodzeń mienia. Zdarzenia takie jak uderzenie w bramę, zniszczenie infrastruktury magazynowej czy uszkodzenie ładunku to sytuacje, które mogą prowadzić do sporu między przewoźnikiem a zleceniodawcą. W tym artykule omówimy, kiedy przewoźnik może zostać obciążony za powstałe szkody oraz jakie kroki należy podjąć, by skutecznie dochodzić swoich roszczeń.

1. Odpowiedzialność przewoźnika za szkody w trakcie załadunku i rozładunku

Odpowiedzialność przewoźnika za szkody w miejscu załadunku lub rozładunku zależy od:

• treści umowy przewozowej,
• przepisów prawa przewozowego lub Konwencji CMR,
• faktycznych okoliczności zdarzenia, takich jak winne działanie kierowcy.

Przewoźnik odpowiada za szkody spowodowane przez jego pracowników (np. kierowcę) w ramach czynności wynikających z umowy przewozu. Jeśli szkoda powstała w wyniku zaniedbania lub niewłaściwego zachowania kierowcy, odpowiedzialność może spocząć na przewoźniku.

2. Kiedy przewoźnik nie ponosi odpowiedzialności?

Przewoźnik może uniknąć odpowiedzialności w następujących sytuacjach:

• Załadunek/rozładunek był obowiązkiem nadawcy lub odbiorcy – Jeśli umowa przewozowa określa, że załadunek lub rozładunek należy do obowiązków zleceniodawcy albo nic na ten temat nie stanowi, odpowiedzialność za szkody spoczywa na nim.
• Działanie osób trzecich – Jeżeli szkoda została spowodowana przez personel magazynu lub inne osoby niezwiązane z przewoźnikiem, to odpowiedzialność przewoźnika jest wyłączona.
• Brak winy kierowcy – Gdy szkoda wynika z wadliwej infrastruktury lub okoliczności niezależnych od kierowcy, przewoźnik może uniknąć odpowiedzialności.

3. Odpowiedzialność przewoźnika w świetle przepisów prawa

Zgodnie z przepisami Prawa przewozowego i konwencji CMR, przewoźnik odpowiada za szkody powstałe w czasie przewozu, a załadunek i rozładunek spoczywa odpowiednio na nadawcy i odbiorcy. W przypadku szkód w miejscu załadunku lub rozładunku, kluczowe jest więc ustalenie, czy:

• kierowca wykonywał swoje obowiązki zgodnie z umową,
• czynności kierowcy były bezpośrednią przyczyną powstania szkody.

Jeśli szkoda dotyczy mienia innego niż towar (np. infrastruktury magazynowej), zastosowanie mają ogólne zasady odpowiedzialności cywilnej, a więc konieczne jest udowodnienie winy przewoźnika lub jego pracowników.

4. Jak dochodzić roszczeń od przewoźnika?

Jeśli jesteś zleceniodawcą i chcesz obciążyć przewoźnika za szkodę w miejscu załadunku lub rozładunku, postępuj zgodnie z poniższymi krokami:

Krok 1: Sprawdź treść umowy przewozowej

Zbadaj, czy umowa przewiduje odpowiedzialność przewoźnika za załadunek i rozładunek oraz czy czynności te były obowiązkiem kierowcy.

Krok 2: Ustal faktyczne okoliczności zdarzenia

• Jeśli umowa nic nie stanowi o załadunku / rozładunku, dowiedz się jaka była dotychczasowa praktyka we współpracy między tymi podmiotami, no i kto uczestniczył w tych czynnościach.
• Zgromadź dowody, które potwierdzą winę przewoźnika (np. monitoring, zeznania świadków).
• Sporządź protokół szkody, w którym opiszesz przebieg zdarzenia.

Krok 3: Złóż pisemną reklamację

W reklamacji opisz zdarzenie i załącz zgromadzone dowody, takie jak:

• Protokół szkody,
• Zdjęcia lub nagrania,
• Dokumenty przewozowe (np. list przewozowy).

Krok 4: Wartość roszczenia

Określ wysokość odszkodowania, powołując się na faktyczne koszty naprawy uszkodzonego mienia (np. kosztorys naprawy bramy, rachunki za części zamienne).

Krok 5: Negocjacje i dochodzenie roszczeń

Jeśli przewoźnik nie uzna Twojego roszczenia, rozważ mediację lub skierowanie sprawy do sądu. W przypadku transportu międzynarodowego warto zwrócić uwagę na właściwość sądu wynikającą z Konwencji CMR.

5. Jak zapobiegać sporom?

1. Precyzyjne postanowienia w umowie
   Umowa przewozowa powinna jasno określać:
   • Obowiązki załadunkowe i rozładunkowe,
   • Zakres odpowiedzialności przewoźnika.
2. Procedury w miejscu załadunku/rozładunku
   Wprowadzenie procedur, takich jak sporządzanie protokołów przy każdej czynności załadunkowej, może ułatwić rozstrzyganie ewentualnych sporów.
3. Ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej
   Przewoźnik powinien posiadać polisę OCP (ubezpieczenie odpowiedzialności cywilnej przewoźnika), która pokryje szkody powstałe z jego winy.

Podsumowanie

Przewoźnik może zostać obciążony za uszkodzenie mienia w miejscu załadunku lub rozładunku, ale tylko wtedy, gdy szkoda wynikła z jego winy lub działań jego pracowników. Kluczowe znaczenie ma właściwe udokumentowanie zdarzenia i znajomość zasad odpowiedzialności przewidzianych w prawie przewozowym oraz Konwencji CMR.

Dobrze sporządzona umowa i skuteczna komunikacja między stronami mogą pomóc w zapobieganiu takim sytuacjom oraz w szybkim ich rozwiązaniu.

Jeśli potrzebujesz wsparcia w mediacji lub weryfikacji umów czy reklamacji, stworzenia wzorów czy procedur, szkoleniu siebie i zespołu, finansach, logistyce, zarządzaniu łańcuchem dostaw, czy nauce języka polskiego dla spedytorów, magazynierów lub kierowców - odezwij się do nas.