Autor: Marta Matuszewska, radca prawny w TSL, Legal & Compliance Manager, mediator
Konwencja CMR to międzynarodowa umowa regulująca zasady przewozu drogowego towarów pomiędzy krajami, które są jej sygnatariuszami. Polska, obok wielu innych państw, ratyfikowała tę konwencję, która obecnie obejmuje 55 krajów. Zgodnie z przepisami Konwencji CMR, umowy o przewóz międzynarodowy mają zastosowanie, gdy przewożony towar przekracza granice państwowe, a co najmniej jedno z tych państw jest stroną umowy.
Kluczowe zasady odpowiedzialności przewoźnika
Przewoźnik, realizując transport międzynarodowy, zobowiązuje się do przewozu towaru z jednego kraju do drugiego i ponosi odpowiedzialność za szkody powstałe podczas przewozu. Odpowiedzialność ta obejmuje zarówno opóźnienia w dostawie, jak i uszkodzenia lub zaginięcie towaru. Zobowiązanie przewoźnika w tym zakresie określa się jako zobowiązanie rezultatu, co oznacza, że przewoźnik odpowiada za dostarczenie towaru w stanie niepogorszonym do miejsca przeznaczenia.
Zgodnie z art. 17 Konwencji CMR, przewoźnik odpowiada za wszelkie szkody w towarze, które powstaną między momentem przyjęcia go do transportu a momentem dostarczenia. Co więcej, przewoźnik ponosi odpowiedzialność za opóźnienia w dostawie, jeśli towar nie został dostarczony w umówionym terminie lub czas transportu przekroczył rozsądny okres, biorąc pod uwagę charakter i warunki przewozu.
Odpowiedzialność za opóźnienie dostawy
W przypadku opóźnienia dostawy, osoba uprawniona może żądać odszkodowania, ale tylko wówczas, gdy udowodni, że poniosła stratę z tego tytułu. Zgodnie z art. 23 ust. 5 Konwencji CMR, wysokość odszkodowania za opóźnienie nie może przewyższać kwoty przewoźnego. Ważne jest, aby zastrzeżenia dotyczące opóźnienia dostawy zostały skierowane do przewoźnika na piśmie w ciągu 21 dni od momentu dostarczenia towaru.
Odpowiedzialność za zaginięcie lub uszkodzenie towaru
Konwencja CMR precyzyjnie reguluje także kwestie zaginięcia towaru. Jeżeli towar nie zostanie dostarczony odbiorcy w ciągu 30 dni od ustalonego terminu (lub 60 dni, jeśli termin nie został ustalony), uznaje się go za zaginiony. W takim przypadku osoba uprawniona ma prawo do odszkodowania. Wysokość odszkodowania oblicza się według wartości towaru w miejscu i czasie przyjęcia go do przewozu, z uwzględnieniem bieżących cen rynkowych.
Przewoźnik odpowiada także za uszkodzenia towaru. Uszkodzenie towaru obejmuje zarówno zmiany jakościowe, które obniżają jego wartość, jak i ubytki ilościowe. Odszkodowanie za uszkodzenie oblicza się na podstawie spadku wartości towaru. Co istotne, odszkodowanie za uszkodzenie nie może przewyższać kwoty, którą przewoźnik byłby zobowiązany zapłacić w razie całkowitego zaginięcia towaru.
Wyjątki od odpowiedzialności przewoźnika
Konwencja CMR przewiduje pewne wyjątki od odpowiedzialności przewoźnika. Odpowiedzialność przewoźnika może zostać wyłączona w przypadku, gdy szkoda powstała na skutek działania osoby trzeciej, w wyniku siły wyższej lub z powodu naturalnych właściwości towaru, które narażają go na uszkodzenie. W takich przypadkach przewoźnik może uchylić się od odpowiedzialności za powstałe szkody.
Podsumowanie
Konwencja CMR nakłada na przewoźników międzynarodowych obowiązki związane z odpowiedzialnością za przewóz towarów. Przewoźnik odpowiada za szkody, zaginięcie oraz opóźnienia, a zasady te mają na celu ochronę interesów nadawcy i odbiorcy towarów. Jednocześnie konwencja przewiduje mechanizmy ograniczenia odpowiedzialności przewoźnika w określonych przypadkach, co pozwala na bardziej elastyczne podejście do problematyki międzynarodowego transportu drogowego.